Arwi Valk (74) is een van de oprichters en 'tuinbaas' bij de Dorpsmoestuin in het centrum van Nieuwkoop. Een tuin met een sociale insteek en een bijzondere teeltwijze.
Wat zou jij terug willen doen voor de samenleving?
Deze vraag werd Arwi 8 jaar geleden gesteld, tijdens een kaderdag in de kerk. "Ik leverde toen een briefje in met daarop ‘moestuin’, net als een ander lid van de gemeente. Toen we een aantal jaren later in gesprek raakten en de moestuin weer naar voren kwam, besloten we het werkelijkheid te maken. Stap één was het oprichten van een stichting, samen met nog twee enthousiaste vrijwilligers. Daarna zijn de plannen ingediend bij de gemeente Nieuwkoop en is er subsidie aangevraagd. Spannend werd de zoektocht naar een geschikt stuk grond in de kern van Nieuwkoop, want als iedereen even aan kan komen lopen trek je de meeste mensen. Het vlakke deel onderaan de dijk, naast de kinderboerderij en grenzend aan het winkelcentrum, was volgens ons de perfecte plek. De gemeente was gelijk enthousiast, het waterschap vond het in eerste instantie een minder goed plan. Om de stabiliteit te waarborgen, mag er niet in de dijk gegraven worden. Ook direct aanwonenden stonden niet gelijk te trappelen. Nu zijn het trouwe bezoekers van de tuin. Toen er iemand van het Waterschap langskwam en de presentatie van het plan bekeek, was hij binnen vijf minuten overstag. De moestuin deed hem denken aan zijn vader.“
De Dorpsmoestuin Nieuwkoop, een succesverhaal
In 2022 werden de eerste moestuinbedden aangelegd volgens de No-Dig ‘lasagne’ methode. Nu, in het tweede teeltseizoen, ligt er een perfect onderhouden tuin, waar 13 voedselbankgezinnen een gratis oogststrippenkaart hebben ontvangen en ruim 30 andere gezinnen een oogststrippenkaart hebben gekocht. En is er een flinke wachtlijst van liefhebbers die ook een strippenkaart willen.
Drie groepen uit de bovenbouw van de basisschool hebben twee weken lang workshops gevolgd. In eigen teeltbakken op hoogte, zaaiden ze hun eigen gewassen, hielden de groei in de gaten en oogstten de kruiden en groenten. Arwi geniet van het bezoek van de kinderen, maar ook van mensen die een praatje komen maken.
“We hebben ruim 30 vrijwilligers. Niet dat iedereen komt hoor, en vooral niet tegelijk. De ene dag zijn we met 15 mensen, op andere dagen soms met 5 en op zaterdagochtend vaak met 12.” Arwi is bijna dagelijks op de tuin te vinden. “Op dit moment meer dan ik zou willen,” zegt hij erbij. “Maar nu we nog in de beginfase zitten, is het nog nodig. Over een paar jaar hoop ik het stokje over te dragen. Nu ben ik fit en gezond. Ik weet niet hoe lang me dit gegeven is.”
De dorpstuinvrijwilligers bij elkaar...
Ruimte voor ieders inbreng
“Wat doe jij sinds het overlijden van je vrouw?", vroeg hij aan een dorpsgenoot. "Binnen zitten en televisie kijken“, luidde het antwoord. "Dan moet je eens langskomen op de tuin”, pareerde Arwi hem. “Nee, joh, dat is niks voor mij, ik houd niet van tuinieren”. Maar de vraag van Arwi had effect. Na een keer meedraaien was hij om en is nu zelfs vaker op de tuin te vinden dan de meeste vrijwilligers. “Kijk, daar word ik nou blij van!”
Iedere vrijwilliger van de dorpsmoestuin heeft zijn eigen inbreng. Dit jaar worden de eerste bloemen gekweekt. Een kleurrijk vak trekt veel bestuivers, maar ook fotografen die de bonte kleuren en vele vormen vastleggen. De vaknummers en het naambord zijn gemaakt door een vrijwilliger met houtbewerken als hobby. De beschilderde stenen die zijn kleinkinderen in Egypte lieten zien, brachten zij op zijn verzoek mee naar Nederland, waarna een andere vrijwilliger deze beschilderde met de namen van de soorten gewassen in de kruidenspiraal. Zo zijn er geen bordjes nodig.
Gulle gevers
“Na de start hebben we veel gekregen", vertelt Arwi. “De kas, waar we heel blij mee zijn omdat je er planten kan voortrekken en nu mini komkommers, paprika’s en tomaten kweken, is een gift van de Rotary.”
In het gesponsorde schuurtje voor al het gereedschap staat een geschonken waardebon van de Heemtuin. “Dat geld is al op, net als het startgeld dat we van de gemeente kregen. Het lijkt veel, al is het er zo doorheen als je wat materialen aankoopt. Maar eh… voorlopig zijn we nog niet failliet”, grapt hij. ”Voor het bewateren van de tuin wordt er nu nog overgeheveld vanuit het water bovenaan de dijk. In droge tijden is dat te weinig, dus moeten we toch een keer een pomp aanschaffen. Liefst wel een die geen geluid maakt.”
Multi-vrijwilliger
In zijn werkzame leven gaf Arwi les op een MBO-school. “De moeilijke gevallen waren al snel voor mij. In eerste instantie raakten we 70% van de leerlingen kwijt. Toen zijn we gaan kijken hoe andere scholen dit deden. In het oosten van het land werd het voorbeeld gevonden, waarop een nieuwe lesvorm werd ontwikkeld. De nieuwe methode werpt z’n vruchten af: de uitstroom liep terug naar 30%, dus 70% maakte school af. Later kwam ik bij een school in Limburg, waar ik een kopie zag liggen van het boek dat ik daarover geschreven heb.”
Alweer een poos gepensioneerd vraagt Arwi zich af hoe hij tijd heeft gehad om te werken, want nu is hij multi-vrijwilliger bij zes verschillende groepen. Van Vluchtelingenwerk tot schuldhulpmaatje: Arwi is er voor zijn dorpsgenoten!
